Zeeland - Middelburg

Op 14 mei 1940, na het bombardement op Rotterdam, gaf Nederland zich over aan de Duitse bezetter. Heel Nederland, behalve Zeeland. Omdat de Fransen Nederland via de zee en via Zeeuws-Vlaanderen te hulp zouden komen, moest Zeeland als enige provincie blijven doorvechten tegen de Duitsers. In die strijd verwoestten Duitse bommen op 17 mei 1940 de binnenstad van Middelburg. Dit ‘vergeten bombardement’ legde ook het abdijplein in puin, met daaraan de eeuwenoude abdij waarin het Zeeuwse provinciebestuur zetelde.
    Al tijdens de oorlog werd begonnen aan de restauratie van het plein, grotendeels met het oorspronkelijke materiaal. Rijksarchitect Hans de Lussanet de la Sabloniere nam deze enorme taak op zich, en zijn belangrijkste doel was het oude karakter van het abdijplein te behouden. Pas in 1960 was het hele complex gereed, inclusief een nieuw gebouw voor de Provinciale Griffie dat de Lussanet de la Sabloniere samen met Johannes Fake Berghoef ontwierp.
    Al sinds de Middeleeuwen zetelt het bestuur van Zeeland op deze plek. In 1573 veroverde Willem van Oranje Middelburg en vestigde een nieuw, soeverein gewestelijk bestuur zich aan het abdijplein. Bijna vijf eeuwen en vele renovaties, branden, oorlogen en verbouwingen later bestuurt de Provinciale Staten Zeeland nog steeds vanaf dit omsloten abdijplein.
    Het triomfantelijke herrijzen van het abdijplein lijkt te passen in het verhaal dat de Zeeuwen graag over zichzelf vertellen: het verhaal van een kleine provincie, geteisterd door de elementen en door de wereldgeschiedenis, maar daardoor geenszins zwak. Het autonome bestuur zorgde eeuwenlang voor ongekende welvaart en wereldwijde handel in specerijen, maar ook in slaven. Onafhankelijk van Holland, en nu misschien van de Randstad, hield Zeeland zich staande. Verschillende watersnoden werden het hoofd geboden, Zeeland kwam er altijd weer bovenop. In het ronde torentje van het nieuwe bouwdeel dat in 1960 werd geopend door koningin Juliana hangt een plaquette met een gedicht dat hetzelfde verhaal vertelt. Een van de strofes luidt:

Zo scheen verloren
In wild verstoren
Doch werd herboren
Tot schoner gloren
Hier
Zeelands hof

    De statenzaal bevindt zich in een ruimte die recht tegenover het gebouw van de Provinciale Griffie ligt, aan de andere kant van het plein. Deze ruimte heeft in de Middeleeuwen dienst gedaan als refter voor de kanunniken van de abdij, en later is het een rechtszaal geweest. Cees Dam vernieuwde tussen 1986 en 1992 grote delen van het complex. Hij drukte vooral zijn stempel op de statenzaal, die modern aandoet hoewel hij is gevestigd in één van de oudste ruimtes. De cirkelvormige lampen van Cees Dam komen overal in het provinciehuis terug en hangen ook in de statenzaal. Daarnaast ontwierp Dam een kleine uitbouw van glas en staal, een soort wandelgang met twee ronde zitjes in verschillende kleuren waar de statenleden elkaar kunnen ontmoeten voor of na een statenvergadering. Het onwaarschijnlijke verhaal gaat dat deze zitjes verschillende kleuren hebben zodat de statenleden van de verschillende politieke kleuren niet met elkaar hoeven te praten tijdens de koffiepauzes. Zo blijft het Zeeuwse provinciehuis, dat het oudste provinciehuis van Nederland is, een plek van de moderne democratie.